Tượng văn thù phổ hiền Bồ Tát là hai thi giả của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Các Ngài thường có mặt bên phải và bên trái của Đức Phật Thích Ca. Hai đại Bồ Tát được nói đến nhiều trong kinh Hoa Nghiêm, sau khi nghe Phật Thích Ca giảng thuyết pháp, các Ngài đã phát nguyện vãng sinh và khuyên các Bồ Tát khác ở thế giới Hoa Tạng vãng sinh về thế giới Cực Lạc của Đức Phạt A Di Đà.

Trong Phật Giáo, Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát có một vị trí rất quan trọng. Văn Thù Bồ Tát là biểu tượng cho Đại Trí và Phổ Hiền Bồ Tát là đại diện cho Đại Hạnh. Mỗi Vị Bồ Tát có một biểu pháp riêng để giáo dục chúng sinh.

Tìm hiểu về Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát

Văn Thù Bồ Tát

Văn Thù Bồ Tát còn được gọi với một số tên khác như Diệu Đức, Diệu Âm hay Diệu Cát Tường. Trong đó Diệu Đức là tên gọi mang ý nghĩa là mọi Đức đều tròn đầy, Diệu Âm là người có tiếng nói êm dịu.

Tương truyền rằng Văn Thù Bồ Tát khi xưa là Thái Tử Vương Chúng, Ngài là người con thứ ba của vua Vô Tránh Niệm. Thái Tử Vương Chúng thường xuyên cúng dường Phật Bảo Tạng và phát nguyện độ sinh nên được phong hiệu là Văn Thù Sư Lợi.

Phật Bảo Tạng thọ ký cho Ngài sẽ thành Phật ở thế giới thanh tịnh Vô Cầu Bảo Chi thuộc bên Phương Nam, hiệu là Phật Văn Thù. Nhưng trước khi thành Phật Ngài phải trải qua vô lượng hằng hà sa số kiếp về sau.

Văn Thù Bồ Tát là vị Bồ Tát thân cận nhất của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Ngài xuất hiện trong hầu hết các kinh điển quan trọng của Phật Giáo Đại Thừa. Các kinh như: Kinh Hoa Nghiêm, Kinh Thủ Lăng Nghiêm, Kinh Pháp Hoa, Kinh Duy Ma Cật… Văn Thù Bồ Tát là vị Bồ Tát tiêu biểu cho trí tuệ, Ngài đạt được giác ngộ bằng phương tiện tri thức.

Văn Thù Bồ Tát có lúc chính thức thay Đức Thế Tôn thuyết pháp. Cũng có lúc Ngài lại là người điều kiển chương trình để giới thiệu tới thính chúng một thời pháp quan trọng của Đức Bổn Sư. Ngài thấu hiểu Phật tánh gồm cả ba đức là Pháp Thân, Bát Nhã và Giải Thoát. Bởi thế trong hàng Bồ tát Ngài là thượng thủ, là một trong những vị Bồ tát quan trọng của Phật giáo.

Theo kinh Hoa Nghiêm: “Ngài Văn Thù trụ lại ở núi Thanh Lương phía Đông Bắc và hiện đang thuyết pháp cho chư Bồ Tát nghe”. Núi Thanh Lương sau này được ám chỉ là núi Ngũ Đài ở Trung Quốc.

Phổ Hiền Bồ Tát

Phổ Hiền Bồ Tát khi xưa là Thái Tử Năng Đà Nô, là người con thứ tư của vua Vô Tránh Niệm. Nhờ vua cha khuyên bảo nên Thái Tử phát tâm cúng dường Phật Bảo Tạng. Ngài nguyện phát tâm Bồ Đề, tu hạnh Bồ Tát mà giáo hóa mọi loài chúng sinh được thành Phật Đạo.

Phật Bảo Tạng đã thọ ký cho Ngài sẽ thành Phật sau khi trải qua hằng hà sa kiếp làm nhiều công việc Phật sự lớn. Ngài thành Phật ở thế giới Bất Huyền ở Phương Đông, hiệu là Phổ Hiền Như Lại.

Phổ Hiền Bồ Tát là một trong những vị Bồ Tát có vị trí quan trọng trong Phật Giáo Đại Thừa. Ngài được xem là người hộ vệ của những ai tuyên giảng đạo pháp. Phổ Hiền Bồ Tát là đại diện cho “bình đẳng tính trí”, là trí huệ thấu hiểu cái nhất thể của sự đồng nhất và khác biệt.

Phổ Hiền Bồ Tát là vị Bồ Tát Đẳng Giác, có năng lực hiện thân khắp mười phương pháp giới. Ngài tùy vào mong cầu của chúng sinh mà hiện thân hóa độ. Ngài dùng đại hạnh hóa độ chúng sinh, đưa họ từ bờ mê đến bến giác.

Phổ Hiền Bồ Tát chèo thuyền Lục Độ không ngại nhọc nhằn tiếp tục cứu vớt chúng sinh từ kiếp này sang kiếp khác. Với chiếc chèo bố thí, cánh buồm tinh tấn, mục tiêu thiền định, tay lái trí tuệ. Ngài luôn kiên nhẫn tiến tới mà chẳng ngại sóng gió để cứu giúp chúng sinh.

Trong hệ thống Ngũ Phật, Phổ Hiền Bồ Tát nằm trong nhóm của Phật Đại Nhật. Biểu tượng của Ngài là ngọc như ý, hoa sen hoặc trang sách ghi thần chú của Bồ Tát. Ngài được xem là một trong bốn Đại Bồ Tát, núi Nga Mi là nơi lưu trú của Ngài sau khi cưỡi voi trắng sáu ngà từ Ấn Độ sang Trung Quốc.

Phân biệt Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát

Văn Thù Bồ Tát

Văn Thù Bồ Tát được miêu tả với dáng dấp trẻ trung. Ngài ngồi kiết già trên chiếc bồ đoàn bằng hoa sen.

Tay phải Văn Thù Bồ Tát cầm một lưỡi gươm đang bốc lửa dương cao lên khỏi đầu. Với ngụ ý chính lưỡi gươm vàng trí tuệ này sẽ chặt đứt tất cả xiềng xích của vô minh phiền não đang trói buộc con người vào những khổ đau, bất hạnh của vòng sinh tử luân hồi bất tận. Đưa con người đến trí tuệ viên mãn.

Tay trái Văn Thù Bồ Tát cầm cuốn kinh Bát Nhã trong tư thế như ôm ấp vào giữa trái tim. Đây là biểu tượng cho sự tỉnh thức và giác ngộ. Hoặc tay trái Văn Thù Bồ Tát cầm cành hoa sen màu xanh, biểu thị cho đoạn đức. Mang ý nghĩa là dùng trí tuệ để dứt sạch mọi nhiễm ô tham ái. Như hoa sen ở trong bùn mà không hôi tanh mùi bùn.

Hình tượng Văn Thù Bồ Tát được khắc họa thường ngồi trên lưng sử tử xanh. Bởi sư tử vốn là loài thú chúa ở rừng xanh, có sức mạnh và uy lựa hơn những loài thú khác. Văn Thù Bồ Tát cưỡi sư tử xanh là biểu trưng cho năng lực vô cùng của trí tuệ.

Văn Thù Bồ Tát luôn mang trên người giáp nhẫn nhục. Nhờ chiếc giáp này mà những mũi tên thị phi không xâm phạm vào thân. Chiếc giáp che chở cho Ngài vẹn toàn tâm từ bi, do đó bọn giặc sân – hận – oán – thù không thể nào lay chuyển được hạnh nguyện của Ngài. Văn Thù Bồ Tát không bao giờ rời chiếc giáp nhẫn nhục vì nếu thiếu nó Ngài không thể thực hiện được tâm Bồ Đề.

Phổ Hiền Bồ Tát

Phổ Hiền Bồ Tát thường xuất hiện với vương miện và y trang đầy ắp châu báu.

Phổ Hiền Bồ Tát được khắc họa ngồi trên voi trắng sáu ngà. Trong đó: Voi trắng tượng trưng cho trí huệ chướng ngại, còn sáu ngà tượng trưng cho sự chiến thắng sáu giác quan. Voi sáu ngà tượng trưng cho Lục độ: Bố thí, Trì giới, Tinh tấn, Nhẫn nhục, Thiền định, Trí tuệ.

Trên tay trái Phổ Hiền Bồ Tát thường cầm viên bảo châu, hoặc tay phải cầm cành hoa sen và trên đóa sen là viên bảo châu. Trong nhiều tranh tượng khác hình ảnh Phổ Hiền Bồ Tát được khắc họa một hoặc hai bàn tay bắt ấn giáo hóa, ngón cái và ngón trỏ chạm nhau tạo thành hình tam giác. Hoặc cũng có hình ảnh tay trái Ngài cầm cuộn kinh hay kim cương chử.

Phổ Hiền Bồ Tát thường xuất hiện cùng Phật Thích Ca và Văn Thù Bồ Tát. Phật Thích Ca đứng ở giữa, Phổ hiền Bồ Tát đứng bên phải và Văn Thù Bồ Tát đứng bên trái. Trong hội họa Phật Giáo Mật Tông, Phổ Hiền Bồ Tát được thể hiện bằng màu xanh lục hoặc màu vàng.